Lawsonia intracellularis, beter bekend als de PIA-bacterie, leidt bij varkenshouders tot veel frustratie. Want deze darmziekte kan een hele tijd onopgemerkt blijven – en sluimerende PIA kost veel geld, omdat het ongemerkt de voerkosten opdrijft.
Het goede nieuws: voor weinig geld krijgt u duidelijkheid over de besmettingsgraad in uw bedrijf. En als u vaccineert tegen PIA, doet u financieel een goede zaak.
Weinig of geen symptomen in het begin
Wist u dat de Lawsonia bacterie – vaak ongemerkt – voorkomt bij zo’n 96% van de Belgische vleesvarkensbedrijven? Deze darmziekte kan zich uiten in drie vormen: subklinisch, chronisch en acuut. Deze laatste vorm geeft vaak de meeste frustratie op het bedrijf. Maar economisch is de schade vaak veel groter bij de twee andere vormen die minder duidelijk zichtbaar zijn in de stal. Dat maakt het niet altijd gemakkelijk om PIA snel op te merken. Toch zijn er symptomen en diagnostische middelen waarmee u de aanwezigheid ervan in uw varkensbedrijf kunt detecteren en aanpakken.
Subklinische vorm: van biggenopfok tot slacht
In de meeste varkensbedrijven komt PIA voor als een subklinische infectie. Hierbij kan de bacterie zich snel vermenigvuldigen, de dunne darm aantasten en (tijdelijk) zorgen voor een minder goede dunne darmwerking. Maar omdat de dikke darm nog goed functioneert en water weer opneemt, zie je geen diarree. Ondertussen gaat het immuunsysteem van het varken de strijd aan met de bacterie. Deze subklinische infectie heeft een negatieve invloed op de groei, de voederconversie en de uniformiteit van de biggen.
Chronische vorm: 6 tot 20 weken oude varkens
Als het immuunsysteem onvoldoende vat krijgt op de ziekteverwekker, wordt de dunne darm nog verder aangetast met nog grotere verliezen vanwege slechte darmvertering en zichtbare diarree. In dat geval spreken we van een chronische infectie. Die kunt u herkennen aan waterige, dunne tot pasteuze mest, lusteloze biggen die minder willen eten, uiteindelijk resulterend in een verminderde groei en verminderde uniformiteit.
Acute vorm: 4 tot 12 maanden oude varkens
Een subklinische infectie kan omslaan in een acute infectie. Die ontstaat op een leeftijd van vier tot twaalf maanden. Symptomen: bloederige tot zwarte mest en een plotselinge verhoogde sterfte. Deze acute infecties ontstaan vaak in de laatste anderhalve maand voor het afleveren. De besmetting is dan echter al veel eerder ontstaan. Een tijdelijke, wisselende voederopname of een stressmoment kan een trigger zijn voor de infectie, bijvoorbeeld het bepalen van een nieuwe rangorde omdat er al varkens uit een hok zijn afgeleverd.
Detecteren via speekselonderzoek
Besmette varkens scheiden de bacterie uit via de mest. Andere varkens snuffelen eraan en nemen zo de bacterie op via de bek. Een eenvoudig speekselonderzoek kan de aanwezigheid van Lawsonia in een vroeg stadium aan het licht brengen. Via de mest zijn slechts een beperkt aantal dieren betrokken in de staalname. Door speekselonderzoek via speekseltouwen is op hokniveau aan te tonen of er een besmetting is én hoe zwaar ze is. Zo kunt u bepalen of er actie nodig is of niet.
Vaccineren tegen PIA kan geld opleveren
Als u de speekseltouwen ophangt bij verschillende leeftijdsgroepen, krijgt u meteen een indruk hoe sterk Lawsonia aanwezig is op uw bedrijf. Een aanvullende bloedname is vervolgens belangrijk om de vaccinatiestrategie te bepalen. Met de huidige voederprijzen rendeert een vaccinatie al snel. PIA zorgt voor een minder goede voederbenutting. We hebben berekend wat vaccineren netto kan opleveren: het varieerde van 2,38 euro per afgeleverd varken op bedrijven met een groei van meer dan negenhonderd gram per dag, tot maar liefst 6,50 euro per afgeleverd varken op een bedrijf met een groei tot achthonderd gram per dag. Vaccineren tegen PIA is dus al snel rendabel. Het bepalen van het juiste moment is belangrijk. Kijk daarom met uw eigen bedrijfsdierenarts naar de PIA situatie op uw bedrijf. MSD Animal Health ondersteunt uw bedrijfsdierenarts graag met het speeksel- en bloedonderzoek.
Check regelmatig de PIA situatie op uw bedrijf.
Met een speekselkit kan dit eenvoudig. Hang bij verschillende leeftijdsgroepen speekseltouwen op. Via uw bedrijfsdierenarts kan het verkregen speeksel onderzocht worden op de aanwezigheid van de Lawsonia bacterie.
Vraag uw bedrijfsdierenarts advies bij:
- Diarree
- Tegenvallende groei
- Verhoogde voederconversie
- Verminderde uniformiteit
BNL-NON-240200009
