Afrikaanse Varkenspest woekert door in de wereld. Menselijk handelen en falend overheidstoezicht zorgen dat de epidemie in stand blijft. Wat zijn de gevolgen van de AVP op lange termijn? Varkenseconoom Robert Hoste schetst het leven na de AVP.
Afrikaanse varkenspest (AVP) is ongeveer een eeuw geleden voor het eerst gevonden in Afrika. In 2007 is het opgedoken in Georgië, Rusland en Oekraïne en vervolgens verder verspreid naar de Baltische staten en Polen en later naar CentraalEuropa (Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Bulgarije). Ook heeft het virus een sprong gemaakt naar wilde varkens in België. Aan de andere kant van de wereld zijn er grootschalige uitbraken in China, Vietnam, Cambodja, Mongolië en Noord-Korea.
Falende overheid
Voor besmetting is vooral de mens verantwoordelijk, door onder andere versleping via voedselresten en transport van besmette varkens. Zo heeft het virus ook de sprong gemaakt naar wilde varkens in België, en binnen China een sprong van 1.000 km.
De varkenshouderij in China en andere OostAziatische landen bestaat uit enerzijds kleinschalige houderij en backyards en anderzijds professionele grootschalige integraties. Varkens in de backyard (achtertuin) worden heel extensief gehouden, vaak in de open lucht, en worden gevoerd met keukenafval, gras en grondstoffen die langs de weg geplukt worden. Deze varkens worden vooral door de familie zelf gegeten, als aanvulling op een karig pensioen. Bij kleine familiebedrijven wordt voer aangekocht en worden varkens verkocht, waarbij handelaren een belangrijke rol spelen, en transportafstanden soms enorm zijn.
Volgens Zhang Bin, general manager van digitaal handelsplatform SPEM, zijn er in China zo’n 260.000 varkenshandelaren actief. Na de eerste uitbraken van AVP in China ontstonden er grote verschillen tussen regio’s. Regio’s met een varkensoverschot, vooral in het noorden van het land, kregen te maken met forse prijsdalingen, terwijl in andere regio’s de prijs veel stabieler was.
Er is sprake van paniekvoetbal, waarbij veel varkens worden aangeboden voor de slacht, om te voorkomen dat deze mogelijk besmet zouden worden en ze geen vergoeding zouden krijgen. Het overheidsbeleid in China faalt in voldoende opkopen en vergoeden van dieren. Het kan dus ook goed zijn dat dieren geslacht zijn die besmet waren, waarvan het vlees nu nog in voorraad zit, en vervolgens binnenkort geconsumeerd wordt en de besmetting zich hiermee voortzet. In juli 2019 waren er volgens of? ciële cijfers 31,9 procent minder zeugen in China dan een jaar ervoor, en deze krimp neemt nog maandelijks toe. Het is te verwachten dat dit in werkelijkheid nog een stuk meer is. En er zijn schattingen dat er eind 2019 maar de helft van de varkensstapel in China over zal zijn. Ook in de omringende landen krimpt de varkensstapel.
Ontwikkeling van de varkensprijs in China (yuan/kg levend)
Prijsgevolgen
Voor de uitbraak van AVP had China ongeveer de helft van alle varkens in de wereld. Als we uitgaan van een krimp in de varkensvleesproductie in China van 30 procent, dan is er wereldwijd dus een krimp van 15 procent van de totale varkensvleesproductie. Dit is een onderschatting, omdat we de krimp in andere Aziatische landen, en in Rusland en Europese landen nog niet meetellen. Maar laten we voor de eenvoud uitgaan van een krimp van 15 procent varkensvleesproductie wereldwijd.
Op een totale productie wereldwijd van zo’n 120 miljoen ton karkasgewicht gaat het dan om zo’n 18 miljoen ton wat er ontbreekt. Internationaal wordt er echter slechts circa 7,5 miljoen ton varkensvlees verhandeld, en dat betreft dan ook nog eens voor een deel de eetbare slachtbijproducten, die wij niet eten. Dat betekent dus dat als de hele wereldhandel van varkensvlees naar China zou vloeien, er nog steeds een tekort zou zijn. Bij zo’n groot tekort aan varkensvlees moet de prijs wel fors stijgen.
"Er komt wel weer een nieuw prijsevenwicht, namelijk als het toegenomen aanbod aan varkens in balans komt met de afgenomen consumptie. Is dat over 3 jaar, 4 jaar?"
Waarom is deze nog niet zo hoog als wel verwacht? Wel, de belangrijkste reden is dat er veel dieren uit voorzorg extra geslacht zijn. Een consequentie hiervan is dat de geslachte zeugen geen biggen zullen werpen, en er dus voorlopig een tekort blijft in China. Bovendien begint het tekort pas nu echt nijpend te worden, wat leidt tot een prijsstijging. Een duidelijke prijsstijging in het tweede halfjaar is dus te verwachten en begint zich ook af te tekenen. Ook de toenemende importvolumes duiden erop dat er pas nu iets gaat gebeuren in de markt.
Wat gaat er gebeuren als de prijzen bij ons extreem hoog worden? Bij ons spreken we dan over prijzen van bijvoorbeeld ruim boven 2 euro per kilogram slachtgewicht. Dan gaan er allerlei dingen gebeuren. Op de korte termijn zal het varkensvlees in de winkel nog niet eens zo veel duurder worden; supermarkten hebben een weerstand om een belangrijk product als varkensvlees te duur te laten worden. We zien nu wel een stijging van de varkensvleesprijs van 10 procent in drie maanden; dat is zeker een gevolg van de problemen met AVP.
Dit betreft een gedeelte van een artikel uit vakblad Varkensbedrijf.nl. Bent u geïnteresseerd en wilt u meer soortgelijke artikelen lezen? Neem dan een abonnement op vakblad Varkensbedrijf.nl!
