Volgens het ‘stikstofkaartje’ dat minister Van der Wal in juni publiceerde, vallen er in een ring van één kilometer rondom Natura 2000-gebieden harde klappen. Daar moet de stikstofuitstoot met 70 procent verminderen. In Nederland liggen 4.213 agrarische bedrijven binnen zo’n ring. Dit is ongeveer 15 procent van alle agrarische bedrijven, inclusief loonbedrijven. In bijna 3.000 gevallen gaat het om veehouderijbedrijven. Dit blijkt uit gegevens van Prosu Databased Marketing.
Gelderland is de provincie met de meeste bedrijven in de buurt van een Natura 2000-gebied. Het gaat om in totaal 839 bedrijven met zo’n gebied binnen één kilometer afstand. Ongeveer de helft daarvan betreft melkveebedrijven. Daarnaast gaat het om 163 kalverhouderijen, 46 pluimveebedrijven en 56 varkensbedrijven. Hier moet wel bij gezegd worden dat in het kaartje van Van der Wal om de Natura 2000-gebieden in Gelderland geen ringen zijn getekend. Daar ligt de focus van de overheid voor het terugdringen van de stikstofuitstoot vooral op de Gelderse Vallei.
In de provincie Groningen hebben de minste agrariërs een Natura 2000-gebied in de buurt. Daar liggen 35 bedrijven binnen een kilometer afstand van een beschermd natuurgebied. Het gaat dan om 13 melkveebedrijven, twee pluimveebedrijven en één kalverhouder. In de meeste gevallen (17) gaat het om akkerbouwbedrijven.
Melkveebedrijven het vaakst in de buurt van Natura 2000
Het zijn meest melkveebedrijven die zo’n gebied in de buurt hebben. Over heel Nederland zijn dit er 2.339. Dit is 15,7 procent van het totaal aantal melkveebedrijven. In Overijssel (534 bedrijven) en Gelderland (422 bedrijven) liggen het vaakst melkveebedrijven binnen een straal van een kilometer van een beschermd natuurgebied. In de provincie Groningen (13 bedrijven) en Flevoland (36) liggen melkveebedrijven en Natura 2000-gebieden het minst vaak dicht bij elkaar.
Varkensbedrijven: meest in Brabant
Van de Nederlandse varkensbedrijven liggen er 238 binnen een kilometer van een Natura 2000-gebied. Dit betekent 9,6 procent van het totaal aantal varkensbedrijven in Nederland. De meesten van deze 238 bedrijven liggen in Noord Brabant (80), gevolgd door Gelderland met 56 bedrijven. In de provincie Groningen ligt geen enkel varkensbedrijf in de directe nabijheid van een beschermd natuurgebied.
Gelderland koploper met kalvermesterijen en pluimveebedrijven
Er liggen 261 kalvermesterijen binnen een kilometer van een Natura 2000-gebied. Dit betekent ongeveer één op de vijf kalvermesterijen in Nederland. Verreweg de meesten van deze 261 bedrijven bevinden zich in de provincie Gelderland (163), gevolgd door Overijssel met 49 bedrijven. Ook wat betreft pluimveebedrijven dicht bij zo’n gebied zijn er het meest in Gelderland te vinden: 46 bedrijven. In heel Nederland liggen er 137 pluimveebedrijven binnen een straal van een kilometer van een Natura 2000-gebied. Deze 137 bedrijven vormen 9,6 procent van alle Nederlandse pluimveebedrijven.
Meest Zeeuwse akkerbouwers bij Natura 2000
Voor akkerbouwers hebben Natura 2000-gebieden doorgaans minder impact dan voor veehouderijbedrijven. In Nederland hebben 1.017 akkerbouwers zo’n gebied binnen een kilometer afstand liggen. Zeeland is op dit punt koploper, met 261 bedrijven. In Limburg betreft het 163 en in Noord Brabant 139. In Utrecht hebben maar drie akkerbouwers een Natura 2000-gebied in de directe omgeving.
Geen harde conclusies
De ring van één kilometer om zo’n gebied is flexibel. Volgens de overheid kunnen provincies hiervan afwijken en hoeft het gebied niet precies midden in de ring te liggen. Hierdoor en door de bijzondere situatie in de provincie Gelderland kunnen er uit bovengenoemde cijfers geen harde conclusies worden getrokken, maar geven ze wel een beeld van de grootte van het probleem.
Tekst: Gerben Hofman